Bản ngã là gì? 5 cách để vượt qua bản ngã của bản thân
Bản ngã là một từ Hán Việt thường được sử dụng khi ai đó muốn nói về lý tưởng hoặc niềm tin của bản thân. Tuy nhiên, đây vẫn còn là một thuật ngữ xa lạ đối với nhiều người. Vậy định nghĩa chính xác của bản ngã là gì? Bản ngã là tốt hay xấu và làm thế nào để vượt qua nó? Cùng Kotex đi tìm câu trả lời chi tiết thông qua bài viết sau đây bạn nhé!
Bản ngã là gì?
Bản ngã là một thuật ngữ thường được sử dụng trong lĩnh vực tâm lý học. Khái niệm này có thể mang nhiều ý nghĩa khác nhau tùy vào bối cảnh.
Trong triết học, bản ngã ám chỉ sự tự nhận thức và xác định bản thân thông qua các đặc điểm riêng biệt so với những người khác. Còn trong tâm lý học, “bản ngã” được coi là trung tâm của tính cách, phản ánh thực tế và bị tác động bởi xã hội.
Nói một cách khác, bản ngã có thể được hiểu đơn giản là cái tôi của mỗi cá nhân. Nếu bản ngã phát triển mạnh mẽ thì cái tôi cũng sẽ lớn hơn, điều này có thể ảnh hưởng đến đời sống cá nhân của mỗi người.
Đặc điểm của bản ngã và ví dụ
Bản ngã có ba đặc điểm chính thường thấy, bao gồm: Kiểm soát, xây dựng – duy trì và phản chiếu.
- Kiểm soát: Bản ngã tự động hóa và xác định bản thân qua những điều mà nó tin là mình đang kiểm soát.
- Xây dựng và duy trì: Bản ngã luôn mong muốn bảo vệ và giữ vững những thứ nó kiểm soát, đồng thời liên tục mở rộng chúng. Do bản chất giả tạo và hư cấu của bản ngã, nó luôn tìm cách kiểm soát nhiều hơn. Đó là lý do con người thường khao khát về tiền bạc và quyền lực vì nó mang lại cảm giác kiểm soát mọi thứ. Mất kiểm soát chính là cái chết đối với bản ngã.
- Phản chiếu: Bản ngã không thể tự đánh giá hay nhìn nhận chính mình, vì vậy nó có khả năng tạo ra nhiều bản ngã khác nhau. Tuy nhiên, bạn có thể hiểu bản ngã của mình thông qua cái nhìn của người khác.
Ví dụ: Bạn sẽ không thể xác định được vẻ đẹp của mình nếu không có ai đó đưa ra ý kiến. Dù bạn có thể tự thấy mình đẹp, nhưng người khác có thể có quan điểm khác. Đây gọi là cơ chế phản chiếu của bản ngã.
Ảnh hưởng của bản ngã đối với cuộc sống
Một số nghiên cứu cho thấy rằng những người có bản ngã lớn hoặc cái tôi cao dễ gặp phải các vấn đề tâm lý. Cảm giác kém cỏi, thua kém người khác hay dễ tự ti và tức giận khi thất bại đều là hệ quả của việc bị bản ngã chi phối. Ngược lại, khi bạn biết quý trọng những gì mình đang có và chấp nhận thực tại, bạn sẽ cảm thấy hạnh phúc, đầy đủ hơn.
Thông thường, người có bản ngã cao sẽ có xu hướng chỉ trích, đánh giá người khác. Trên thực tế, chính cái tôi của họ khiến họ luôn mong đợi lời khen từ người khác. Đôi khi, họ cũng lo lắng và sợ hãi vì quá chú trọng vào mọi thứ xung quanh hay dễ bị tổn thương bởi những điều nhỏ nhặt.
Ngoài ra, bản ngã còn tác động mạnh mẽ đến hành vi cá nhân. Những người có bản ngã lớn thường không nhận trách nhiệm về sai lầm của mình. Họ nghĩ rằng mình luôn đúng và muốn được vượt trội hơn người khác. Trong một số trường hợp, họ còn gây tổn thương cho người khác.
5 cách đơn giản, hiệu quả vượt qua bản ngã
Mặc dù bản ngã không hoàn toàn xấu, nhưng hầu hết các trường hợp nó sẽ khiến con người trở nên tiêu cực hơn. Do đó, để vượt qua bản ngã của bản thân, bạn có thể tham khảo theo 5 cách sau:
Sống thật với chính mình
Khám phá bản thân, sống thật với chính mình để hiểu rõ hơn về chân tâm của mình là một phương pháp giúp bạn vượt qua cái tôi hiệu quả. Hãy dành thời gian để chữa lành cho bản thân bằng cách nhìn sâu vào nội tâm. Bạn sẽ nhận ra rằng nhiều tình huống có thể đã diễn ra theo cách khác nếu bạn biết kiềm chế cái tôi của mình.
Thoát khỏi ảo tưởng về cái tôi
Nỗ lực để bản thân thoát khỏi những suy nghĩ về "tôi" cũng là một trong những phương pháp giúp bản thân vượt qua bản ngã. Tự tin là cần thiết nhưng nếu quá mức sẽ làm cho quan điểm của bạn bị sai lệch. Có thể tình huống không nghiêm trọng như bạn tưởng tượng. Tuy nhiên, chính vì sự ảo tưởng về cái tôi quá lớn khiến bạn thất bại ngay trên chính sự tự tin đó.
Ngồi thiền
Thiền không chỉ mang lại sự bình an cho tâm trí mà còn là một cách tuyệt vời để chữa lành tâm hồn. Có nhiều phương pháp thiền khác nhau như thiền đi, thiền đứng, thiền với chuông Tây Tạng hoặc chỉ cần chú ý vào hơi thở. Khi áp dụng phương pháp thiền, bạn sẽ cảm thấy cơ thể thư thái hơn, từ đó có thể buông bỏ được những suy nghĩ cùng lo âu, giúp làm lành cho tâm hồn của chính mình.
Kết nối với con người bên trong
Đôi khi bạn có từng suy nghĩ về bản thân như “Mình là ai trong cuộc sống này?” chưa. Hãy suy nghĩ về nó và câu hỏi này sẽ giúp bạn nhận thức rõ hơn về việc mình là ai, công việc và vị trí của mình đang ở đâu. Tự khám phá câu trả lời có thể giúp bạn kết nối với con người bên trong của mình để đánh giá lại chính mình. Đây là cách hỗ trợ hiệu quả trong việc loại bỏ cái tôi kiêu ngạo của bản thân.
Buông bỏ tính kiêu ngạo
Để vượt qua tính kiêu ngạo của mình, bạn cần học cách từ bỏ sự tự mãn và rèn luyện sự nhẫn nại. Như ông bà ta đã nói: "lúa chín cúi đầu, sông sâu tĩnh lặng", những người kiêu ngạo thường có ngày bị vấp ngã. Hơn nữa, việc tự mãn và kiêu ngạo sẽ dẫn đến sự chủ quan, điều này có thể gây ra chấn thương tâm lý sau này.
Trên đây là tất tần tật các thông tin để giúp bạn trả lời câu hỏi “bản ngã là gì?”. Bản ngã sẽ là thứ tồn tại mãi mãi trong mỗi chúng ta. Vì vậy, hãy học cách điều chỉnh chúng thật phù hợp để làm chủ cuộc sống của mình tốt hơn bạn nhé. Đừng quên truy cập website Kotex để chọn ngay cho mình những sản phẩm băng vệ sinh chất lượng, để giúp “ngày ấy” của bạn được thoải mái hơn.
